Salman Rushdie was in Nederland (en ik was er bij)

Op 17 november was Salman Rushdie te gast op het Crossing Border Festival. Het is al jaren geleden dat ik boeken van hem heb gelezen, maar toen ik las dat hij naar Nederland kwam wilde ik daar heel graag heen. Wel een beetje spannend om naar een optreden te gaan van iemand waar een fatwa (doodsbedreiging) tegen is uitgeroepen.

Bij het reserveren van mijn kaartje kreeg ik een mail dat ik een identiteitsbewijs moet laten zien als ik mijn kaartje ophaal. Het zou mij niets verbazen als alle aanwezigen voor deze avond van tevoren gescreend worden.

De aanslagen in Parijs zijn pas gebeurd en de veiligheidsmaatregelen waren verder aangescherpt voor de avond met Salman Rushdie. De presentatie was in muziekcentrum ‘Paard van Troje’ in Den Haag. Toen ik bij het metrostation bovengronds kwam zag ik veel politieagenten. Een deel van de straat was afgezet voor verkeer. Bij ‘Paard van Troje’ moest ik eerst mijn identiteitsbewijs laten zien en werd gecontroleerd of ik op de lijst stond. Daarna mocht ik achter de hekken, die met zwart plastic waren bekleed. Bij de ingang van het gebouw moest ik door de metaaldetector, werd daarna gefouilleerd en werd mijn tas uitgebreid bekeken. Daarna mocht ik naar binnen. Bij de kassa kon ik mijn gereserveerde kaartje ophalen en betalen.

Buiten was het koud door een echte herfststorm, dus ik was blij dat ik binnen was. Het zou nog ruim een half uur duren voordat de avond begon, dus tijd voor een wijntje. Met mijn glas wijn, mijn waterflesje, mijn schrijfboekje en telefoon ben ik naar boven gegaan, naar de zaal waar deze avond zou plaatsvinden. Mijn tas mocht niet mee naar boven. Samen met mijn jas heb ik mijn tas dan maar in een kluisje gestopt.

In de zaal zocht ik een goed plekje en kwam uiteindelijk op de 3e rij terecht. Hiervandaan had ik goed zicht op het podium. Het was geen megagrote zaal. Ik schat dat er uiteindelijk zo’n 200-300 mensen aanwezig waren.

Rushdie werd geïnterviewd door Jamal Ouariachi, een Nederlandse schrijver. De aanleiding voor deze avond is het nieuwe boek van Rushdie, Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten.

Mijn verslag van het interview

Rushdie vertelt dat hij met het schrijven van zijn nieuwe boek het tegenovergestelde wilde doen van zijn vorige boek. Dat was Joseph Anton, zijn biografie. Hij vertelt in dat boek over de periode waarin de fatwa over hem was uitgeroepen naar aanleiding van zijn boek De duivelsverzen en de jaren daarna. Een periode waarin hij onder een andere naam moest leven. Voor zijn nieuwe boek wilde hij over iets leuks schrijven. Het boek is geïnspireerd op de verhalen van 1001 nacht. Hij vond het erg leuk om dit boek te schrijven.

Het boek begint met het verhaal van de 12e-eeuwse filosoof Ibn Rushd die een liefdesrelatie krijgt met een prinses. Deze filosoof was voor de vader van Rushdie een inspiratiebron. Zijn vader heeft vanwege deze filosoof de familienaam veranderd naar Rushdie.

Later, toen de controverse rondom De duivelsverzen begon, bleek dat Rushdie overeenkomsten had met de filosoof Ibn Rushd. Beide werden ze in de ban gedaan vanwege hun werk. Rushdie wilde al heel lang over hem schrijven. Tijdens het schrijven van dit boek had hij niet verwacht dat de filosoof met de prinses in bed zou duiken. Het oorspronkelijke idee was om de filosoof en de prinses in de inleiding van het boek 15 pagina’s te geven. Ze waren te leuk en ze bleven uiteindelijk in het hele verhaal terugkomen.

Tijdens het schrijven van zijn boeken vraagt Rushdie zich steeds af ‘waarom vertel ik dit verhaal?’, ‘wiens verhaal vertel ik?’, ‘hoe schrijf ik het verhaal?’. Tijdens het schrijven van Joseph Anton schreef Rushdie in de ik-vorm. Dat voelde erg narcistisch en hij heeft het later veranderd in de 3e persoon waarbij hij zelf één van de personages werd. Dit voelde voor hem direct beter. Van tevoren dacht Rushdie dat het moeilijk zou zijn om over deze periode te schrijven, maar hij kwam erachter dat hij lang genoeg gewacht had met het schrijven. Hij hoopte na het schrijven van dit boek nooit meer over deze periode in zijn leven te hoeven praten…

In Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten zweeft de hoofdpersoon opeens boven de grond. Rushdie probeert zich voor te stellen wat dit allemaal voor complicaties heeft. Rushdie geeft aan dat hij iets heeft met grond en zwaartekracht. Hij is in zijn leven vaak verhuisd en heeft gemerkt dat mensen zelf moeten zorgen voor de grond onder hun voeten, de plek waar ze zich thuis voelen. Vroeger was dat niet nodig, omdat de meeste mensen hun hele leven bleven wonen in de buurt van de plek waar ze waren geboren.

Rushdie is geboren in Bombay (India). Hij komt er nog regelmatig, maar dit is niet meer zijn thuis. De stad is veranderd. Volgens hem is thuis is niet alleen een plaats, maar ook een tijd. Daarom kan de plek waar je je thuis voelt veranderen tijdens je leven.
Bombay is een stad vol met film en fantastische verhalen. Jinns, mythische wezens, worden in India door mensen geaccepteerd. Als je ergens over struikelt of je laat iets vallen dan geef je de schuld aan een jinn. De jinns zijn van voor de tijd van de islam en ze geloven niet in goden. Ze zijn verwezen in de Indiase maatschappij.

Rushdie schrijft elke dag van 9 tot 5 uur. Voordat hij ‘s avonds naar bed gaat leest hij door wat hij die dag heeft geschreven. Zo blijft het boek in zijn hoofd. Vroeger werkte Rushdie in de reclamewereld. Hier heeft hij geleerd om schrijven als werk te zien. Je kunt niet wachten op inspiratie.

De avond werd nog even onderbroken. De moeder van Jamal Ouariachi werd onwel en hij ging met haar mee. Salman Rushdie gaf daarna aan dat mensen uit het publiek hem vragen mochten komen stellen op het podium. Dat was een leuke interactie.

Ik vond het een bijzondere avond. Salman Rushdie kan goed vertellen en ik heb veel zin om weer eens een boek van hem te gaan lezen.

Over Twee jaar, acht maanden en achtentwintig nachten:

In de nabije toekomst, nadat New York is getroffen door een zware storm, ontdekt een nuchtere hovenier dat zijn voeten de grond niet meer raken. Een stripboekschrijver wordt wakker in zijn slaapkamer en ziet een geheimzinnig wezen dat lijkt op zijn eigen creatie. Een verleidelijke rijke-mannen-verslindster wordt geronseld om krachten te bestrijden die het voorstellingsvermogen te boven gaan. Zonder het te weten stammen zij allemaal af van grillige, wispelturige, lichtzinnige wezens, de jinns, die in een parallelle wereld leven, door een dunne sluier afgescheiden van de onze. Wanneer de grens tussen de werelden definitief wordt doorbroken, zullen de kinderen van de jinns een belangrijke rol spelen in een grootse oorlog tussen rede en religie, licht en duister.

Koop een boek
De leukste plek om een boek te kopen is een boekwinkel. Als je online koopt via deze links van Libris, bruna of bol. krijg ik een klein percentage van de verkoper én ondersteun je deze website.